Një skandal ndodhi në Legatën Shqiptare në Sofje, në vitin 1931, ku ministri i Zogut (konsulli) përdhunoi shërbyesen, e cila nga turpi tentoi të vetëvritej me revolverin e dhunuesit, Qemal Messaresë. Më poshtë mund ta gjeni dëshminë me shkrim të shërbëtores, notën e protestës së komunitetit shqiptar drejtuar Kryeministrit të kohës, Pandeli Evangjeli, dhe mohimi nga ana e Messaresë…
“Vero tipo di avventuriero”, ky ishte përkufizimi që përcaktonte natyrën e ministrit të Jashtëm të Zogut, në dosjen e tij, Qemal Messare, tipar ky që e penalizoi deri në shkarkim nga posti i ministrit. Në të vërtetë, detyra ishte ajo e një konsulli në Sofje, por përcaktimet e kohës e quanin ministër.
Siç thuhet nga të dhëna të shkurtra rreth tij, sepse dosjen nuk e kemi parë, Qemal Messare ishte njohur me Zogun në Vjenë, e prej miqësisë që u krijua, ky i fundit e përfshiu në pozicione qeverisëse deri sa fjalët rreth tij morën dhënë. Nga dokumente kuptohet lehtë skandali i bujshëm në Sofje kur Messare përdhunoi shërbyesen e tij në Legatën shqiptare atje.
E turpëruar, së pari, Darinka Pavlova e mbajti këtë gjë për vete, derisa vendosi ta bëjë publike që në mos për tjetër, të shpërblehej financiarisht. Çështja shkoi deri te Kryeministri i atëhershëm Pandeli Evangjeli, të cilit, përfaqësues të komunitetit shqiptar në Sofje, duke u ndier të turpëruar, pasi konsulli u kishte vënë “damkën e turpit”, i kërkonin me urgjencë largimin e tij nga detyra. Madje ata kishin menduar të bënin edhe protesta me këtë rast, por ishin përmbajtur për të ruajtur imazhin e Shqipërisë dhe të Mbretit.
Nga ana tjetër, Messare, në një letër dërguar Këshillit të Deputetëve, mohon gjithë çka thuhet për të, sado që mundësia për t’i besuar është e pakët, duke qenë se në hetimin e ngjarjes, përveç mjekut ishin edhe një grup shqiptarësh, drejtues të Legatës, të cilët kërkojnë shkarkimin e tij. Ngjarja ndodh në vitin 1931 në Sofje, ku gazeta “Dëshira” boton letrat e Darinka Pavlovës, për të bërë publik shqetësimin e saj.
Se ç’rrëfen ajo vetë dhe se ç’thonë shqiptarët e tjerë që punonin në Sofje gjatë kohës, “Panorama” i ka zbardhur më poshtë.
Sot në 9 mars 1931, përpara z. Sherif Tetova (banon në Sofje), z. Kristian Kastrioti banon në Plaven, z. Jani Anastasit dhe Adhan Shkaba banojnë në Sofje, u shkrua sipërpërmenduri Proces – Verball, than prej z. Darinka Pavlova, 20 vjeç, lindur prej kat. Goroçevi-Trni, banon në Sofje prej gjasht vjet, në profesion shërbetore.
z/ Un Darinka Pavlova 20 vjeç, profesion shërbëtore, lindur prej kat. Goroçecvci-Trni, gjasht vjet banoj në Sofje ku kam rrojtur në profesionin si shërbëtore.
Para se të vendosem si shërbëtore në Legatën shqiptare punoja si shërbëtore te z. Kiro Tomoffku shërbenja për katër vjet. Masi dolla prej z.Tomoff u vendosa te konsulli shqiptar i Legatës shqiptare në Sofje në muaj korrik 1930 ku mas tre javësh shërbim, nji dit kur më thiri në odën/oda ku fle ministri që ti shpija një gjë për të pir, ay kyçi derën e odës dhe me forcë më çnderoi, un e trembur prej kësaj nuk kisha fuki dhe nuk isha në vehte që të pronjesha. Kur u çnderova, më erdhi gjak derdhje prej…./ organi/ dhe tepër e trembur pa të lajmëror shtëpisë e z.Qemal Massares nënën dhe motrën e tij, u parakita te Dr. Triçkoff i cili më shikoj dhe më dha ndihmën e par, dhe më dorzoj certificatin për të vërtetuar ku do ta presantoj.
Në Legatën shërbeva dhe pak kohë deri sa u kthyen z. Messarae prej Shqipnije ku masi më çnderoi bëri udhëtim.
Shum her kërkonja rast që të vras veten time deri sa isha në Legat por armën që kish e kishte mbyllur në tiroar dhe nuk munda ta bënja këtë në atë moment. Shërbeva dhe pak kohë në Legatën, pa të tregoj kurrkujt gjë, për çnderimin që më bëri me që kisha turp her për her.
Shkurtimi mbi letrat që drejton Federata “Dëshira” Qeveris Mbretnore
Zotni Ministër
Nga burime të sigurta mora vesh se federata “Dëshira” për të cilin kisha bërë fjalë dhe tjetër herë, ka dërguar Kryesis së Dhomës së Deputetve në Tiranë, shkresë kundër personit tënd. Tue qenë se kjo shkresë është vepër e njerzvet aventurier dhe pa ndonjë ndërgjegje kombtare, por fatkeqsisht udhëheqës të asaj federata nuk lejohen të ulen në rangun e tyre dhe ta përgënjeshtroj ato shpifjet të ndyra. Mjaftohem të bëj të ditur shkëlqesisë juej ngjarjen duke qenë i sigurt se Qeverija Mbretnore do ta bëj detyrën e saj kundrejt lëvizjevet dhe intrigavet të bazuara në ambicjet personale të njerzvet të lartpërmendur.
Pranoni, ju lutem, zotni ministër, nderimet e mija të nalta.
Messare
Darinka Pavlova: “Nga turpi, ia hoqa vetes me revole”
Shkëlqesisë së tij, Pandeli Evangjelli
Kryeministre dhe ministri i Punëve të Jashtme
Shkëlqesi,
Me hidhërim të math në zemrat tona, po ju shënoja dhe tepër delikate, por me lutje të veçantë të miret parasysh se sa ju shënojmë më poshtë:
Bazohemi në patriotizmë dhe nderin e lartë, ku jeni të sigurtë se do ta ç’moni.
Z. Qemal Messare, fatëkeqësisht përfaqësuesi i shtetit shqiptar, na ka ngulur vullën e turpshme në ballë, gjithë kollonisë së këtushme pa përjashtim, për shtetin dhe mbretin tonë të dashur ku nuk është e mundur të dalim karshi bullgarëve prej turpi ku na hodhi, ja sebepi ku është i nderçmi veteran:
Z. Qemal-ministri ka çnderuar një vajzë/çupë të nderçme me forcë, e cila ish shërbëtor në Legatën e këtushme, me barbarizmin e tij e çnderoi dhe me këtë na vuri damkën për jetën në ballet t’ona. Ç’nderoj dhe nevej, shqiptarët që e kemi patur si mburrje, ç’do herë, gjithë kohën, nderin tonë si shqiptar.
Pra, këtu mbrenda, ju dërgojm kopi prej letrave dhe procesit-verbal, që u mbajt para saja dhe para komisionit hetues i cili përbëhet prej Sherfi Tetova-nënkryetar, Adham Shkarra-kontrollues, Jani Anastasi Vrenia-sekretar, Kristian Kastrioti-kryetar, dhe çupa Darinka Pavlova. Me sa do kuptoni prej kopivi, tregohet se ky ç’nderim ka ngjarë në Legatën Shtetnore ku vallon flamuri kuq e zi me shkabën dy krenare.
Vej shqiptarët dhe si dhe gjith bota luftojn për Flamurin, nevej këtë e quajm çnderim të përgjithshëm, prandaj lutemi dhe biem në këmb kësaj qeverije që deri më 25 mars 1931, z. Qemal Messare të lër Sofjen përgjithmonë me që nuk ka ditur ta mbaj nderin. Nevej kishim vendosur të bëjm protest përpara Legatës, ta dëbojmë jasht, por për nder e shpetimtarit i popullit shqiptar Mbreti T’one për të nderçmen Qeveri, për Atdhen ynë- Shqipnija, e gjetëm me të kuptuar tua tregojmë me këtë letre, me lutjet tepër të madhe se data 16 mars Qemal Messare të mos gjendet në Sofje. Përveç kësaj, lutemi të miren masat për një çpërblim për çupën, që t’i mbyllet goja.
Merrni parasysh lutemi, për sa ju shkruajmë, se përveç këto, nuk përjashtohet dhe mendimi se çupa mas si çpëtoj prej vetvrasjes, mundet tia zbraz dhe ministrit, ku bëhet një skandal i math.
Për dijeni ju lajmërojm se po nuk muarët masat e duhura deri datën e sipërpërmendur, do të bëjm si ta gjejm ne për mir, me që nuk mundim ta durrojm këtë turp që na bër ministri Qemali. Me këtë rast po përsëritim dhe një her besnikërin tonë kundrejt Mbretit Suvrani ZOG I dhe asaj Qeveri pranoni nderimet tona më të thella.
Për bisedimet që ka bërë avokati Radoslaff me konsullin Mesarre, nuk kam dijeni, por një ditë avokati më tha se për të kërkuar nderin tim i ka propozuar shumën 100.00/ nji qint mij/ leka por konsulli Mesara nu ka ken d’akord, kaq para nuk mundet të jap po ka rënë d’akord, të jap 15.000 leva për të cilën shum-dha çek ku me emrin e saj i mori bashkë me avokatin prej Banka Italiane.
Mentimi për çnderimin më ndjek kur nuk më ipte kotesi, dhe një ditë kur isha tepër mellankollike, gjeta një pistollet revollen e zotnis ku shërbenja dhe ja hoqa vetes teme.
Meqë këshillat të cilat kërkova prej doktorit cilli më dha shikoj një herë pas çnderimit z.Triçkoff, që edhe të bëj proçes verball në gjyq kundër këtij njeriu që më çnderoj, ay si dipllomat që është nuk do ti bëjnë asgjë sendi dhe do mprohet do dall i pafajshme dhe unë për të mos dhënë dijeni për çnderimin prej turpi që kam meqë nuk mundem të martohem, nuk e çfaqa as organeve e policis për të gjitha këto edhe masi isha e plagosur. Masi isha e pllagosur isha shpën për shërim në spitalin Rus-Sofje ku këto ditë dolla.
Të sipërmendurat pasi mu kënduan dhe i dëgjova vet ku nuk ka as të shtuara as të paksuara fjallë, ku vet tregova, u nënshkrova dora vet para shaitëve të posht shënuar.
Un, Darinka Pavlova Koleva
Shait: Sheriff Abdulla
Er. Kastrioti
Abdar Shkaba
Jani Anastasi.