Erald SELCA
Një nga Figurat më emblematike të luftës së fundit Çlirimtare pa asnjë dyshim që është edhe Strategu ,Trimi atdhetari i madh patrioti sypatrembur tmerri i forcave armike serbe Komandanti i shquar shqiptar Xhelal Hajda -Toni Trimi i Rahavecit të Shqipërisë Etnike .
Familja Hajda ishte halë në sy për armikun serbosllavë ,ashtu si edhe shumë personalitete te shquara të Rahovecit si kolosi Ukshin Hoti e dhjetra heronjë të tjerë kjo treve shqiptarie kurrë nuk ju nënshtruan Serbisë Retia ,Krusha ,Apterusha Hoqa etj
Kolosi Xhelal Hajda konsiderohet një nga ushtaraket më eminentë jo vetëm shqiptar por edhe Ballkanas me pervojë të madhe nga lufterat kundër Serbisë në Slloveni,Kroaci dhe BIH Dhe me Bekim Berishën-Abenë ,Naim Malokun etj ishin tmerri i pushtueseve serb dhe ishin ikona popullore në këto vende .Toni dhe Abeja gezonin simpatinë e Franjo Tuxhmanit ,Alija IzetBegovicit ,Ante Gotovines .
Xhelal Hajda ishte natyre rrebele asnjëherë nuk u dorëzua as kur ishte në moshen më të re kur mbajti 5 vite burg me simbolin bacen Adem në Goli Otok,Lepogllava Splitit dhe Shibenikut ,Xhelali ishte autodidakt lexonte shumë zoteronte disa gjuhë të huaja dhe ishte rritur kishte hequr zinjët e ullirit për jetën kushtet ekonomike mbajtjen e familjes .
Atëherë kur Kombit i duhej më së shumti në apel ju përgjigjen Toni dhe Abeja ,Mici e mijera deshmor të tjerë pas rënieve heroike të Zahirit me shok,Luanit ,Adrianit Adem Jasharit ardhja në UÇK e Xhelalit me shok ishte infuzion dhe dmth rritje e organizim i mirëfilltë i Luftes antiserbe për liri dhe Bashkim Kombëtar .
Toni ishte herët i lidhur me rezistencen e armatosur dhe hartonte plane të detajura kundër Serbisë dhe për aftesimin e UÇK-së ,njihte mirë Veriun e Shqiperise dhe rripin kufitar i dinte hilet e armikut lëvizjet e tyre zig-zaget Koloneli i shquar Xhelal Hajda Toni qe ne mars 1998 ishte në Dukagjin në Shqiponjë ,Gllogjan ishte urë lidhese mes Anadrinit dhe Dukagjinit deri te SHP i luftës njeri meritor ,modest i puneve te medha dhe jo i llafeve të kota .
Kolonel Toni e formoi Shtabin operativ për Rahovec ,atë e gjenim në stervitje logjistike në beteja në Dukagjin kudo ,Malisheve Rahovec në kufi në Shalë në Drenicë ,Llap i afërt me ushtaret dhe popullaten dhe prush zjarr uragan me armiqët .
Kolonel Toni ishte me Kadri Veselin,Abene ,Thacin Gjeneral Lahiun Ramushin,Dautin Fadil Nimanin-Tigrin Maliq Ndrecaj në kontakte dhe ishte i nevojshëm kudo me përvojen e tij të madhe ushtarake ,Toni ishte atom ishte dragua njeri syshqiponjë ishte shqiptar i madh ushtarak pedant i disiplinuar .
Burra trima legjendar epik si Toni ishin zemra e luftës ,Toni Mici Muje Krasniqi etj e sa esa trima me qindra herë kaluan kufijtë dhe pas dezertimit të disa strukturave Bukoshiane po të mos ishte Kolonel Toni ,Ramushi Lahiu Agim Gashi etj UCK-ja rrezikohej të shuhej pas ofensives së shtatori 98-tes madje madje kishte filluar një luftë psikologjike ndaj nesh sa banoret nëpër fshatra hezitonin ndonjë gotë me uji me na dhanë tregonte Toni ,Agimi e kam përjetuar ketë dhe vetë unë autori i këtij shkrimi .
Sabotatoret nuk ndaleshin ,por jo lufta jonë për liri nuk do ndalej kurrë gjaku i dëshmorëve ishte motivim për ne ,di që forcat serbe emrin e Tonit dhe Abesë kur e kanë degjuar dridheshin edhe në kazermat më të largeta nga zonat e luftimeve .
Kolonel Toni do binte në një pritë 16 vite me parë me 06 Nëntor 1998 te Kryqi i Apterushes me Micin sypatrembur me Hamdi Hajrizin ,Bektesh Halitin Nezir Ymerin ranë si burrat duke marre me vete edhe shumë bijë shkinash dhe duke shkaterruar tekinke serbe .
I madhi Xhelal sot Hero Kombëtar ka marrë mirënjohje te shumta post-mortum për operacionin Stuhia në Kroaci,Blijesak,Sarajevo dhe nga Presidenca e Kosovës .Kolonel Toni kjo figurë madhore Kombëtare sot kujtohet me lot në sy nga ushtaret Etrit Hoti ,Nehat Duraku dhe Komandant Bajrush Gashi Baruti ,kujtohet nga popullata civile dhe nga populli jonë ai kroat ,boshnjak e slloven .
Figura si Kolonel Toni ,Gjeneral Bekim Berisha -ABEJA , Fadil Nimani Tahir Sinani meritojnë emra kazermash ,emra rrugësh filma këngë falë tyre sot jemi të lirë ,lavdi Tonit me shok lavdi luftës UÇK-së.