Në vjeshtën e vitit 2019 qëllova në një universitet tonin dhe mora pjesë në provimin e një studenti. Në fakt ky nuk ishte provim siç duhej, por ishte ceremoni. Studenti që po provohej për të marrë titullin e magjistrit (MA), ishte një arrogant i çuditshëm. Ai e spjegonte temën e tij me anë të ilustrimeve të PowerPoint-it. Por, unë nuk mora vesh asnjë gjë nga prezentimi i tij. Me siguri edhe tjerët që ishin prezent e kishin ndjenjën e njejtë me mua, por për ta kjo nuk dukej e rëndësishme. Salla ishte plot me njerëz, përfshirë edhe profesorët që ishin anëtarë të komisionit vlerësues.
Studenti, pra kandidati për MA, ekspozonte një vetëbesim të tepruar dhe nuk ofronte përshtypje se ka njohuri më shumë se sa një nxënes mesatar i shkollave të mesme. Fliste, por asgjë bindëse nuk thoshte. Argumentimi dukej se për të ishte diçka e panjohur. Njësoj ndodhi edhe me rastin e përgjigjeve të tija që erdhën nga pyetjet e profesorëve. Kandidati ‘përgjigjej’ dhe qeshte me një mburrje që mua më dukej brengosëse. I tërë ky akt që supozohet të ishte vlerësim i njohurisë akademike, në fakt ishte një ‘stand up comedy’ e dështuar. Por, ai e mori titullin MA.
Pyetja: pse vepronte kështu ky student?
Përgjegja: për shkak se e dinte që kalon.
Ky është një shembull nga përvoja ime, por e di që gati të gjitha rastet e këtyre provimeve përfundojnë kështu. Pas këtij shembulli qëndron problemi tejet serioz që kemi me arsimin në Kosovë. Kjo është arsyeja që shumë ‘akademikë’ tanë edhe me tituj Dr. janë injorantë, arrogantë dhe ajo që është më kryesorja nuk dijnë të shkruajnë e as të flasin. Këta njerëz të ‘shkolluar’ ne i shohim çdo ditë në televizor apo në platforma tjera publike.
Në Britani të Madhe, vend i cili nga tërë bota ende mbetet më i preferuari për shkollim, arsimi merret shumë seriozisht. Në provim të magjistraturës (MA) dhe doktoraturës (PhD) në universitetet e këtij vendi studenti shkon me dridhje dhe ethe të frikës për shkak se mund të mos kaloj. Pra, mundësia e ngeljes në provim është tejet reale. Mbi 40% të studentëve të PhD dështojnë të kalojnë provimin dhe ta marrin titullin në afatin e parashikuar kurse 50% të tyre i braktisin këto studime pasi që i kanë filluar për shkak se nuk ua merr mendja se mund t’i përfundojnë. Prandaj, në këto universitete hyrja në provim është e mbyllur. Në këto provime nuk mund të jenë prezent më shumë se tre veta tjerë që janë profesorë të cilët e vlersojnë dijen e kandidatit. Këtu nuk ka publik për duartrokitje për shkak se studenti mund të mos kalojë dhe t’i merret fytyra.
Plus, shkollat, përfshirë universitetet, në Britani të Madhe funksionojnë nën kontrollin strikt të komisioneve. Dy profesorët që e mbikqyrnin punën time dhe të dy studentëve tjerë të këtij niveli, ata edhe ligjëronin dhe i notonin studentët tjerë të klasave të tyre. Dhe, jo vetëm kaq. Gjatë një viti ata shkruanin nga një libër dhe disa punime shkencore. Prandaj, këto shkolla mundohen tërë kohën që t’i ruajnë apo edhe t’i çojnë më lartë standardet e përcaktuara. Nëse, dështojnë, ato mbyllën dhe mësimëdhënësit mbeten pa punë dhe pa fytyrë.
Gjithë ato universitete që janë në Kosovë. Merreni me mend, ka edhe universitet amerikan. ‘Wow’ – do të thoshte anglofoni. Por, ku janë rezultatet?
Pos universitetit të Prishtinës të gjitha tjerat duhet të mbyllen. Ky i Prishtinës, me plot profesorë plagjiatorë, duhet të vëhet nën një komision që do ta kontrollonte punën deri në përmirësim të standardit. Përdryshe, do të vazhdojë prodhimi i injorantëve me të cilët prospekti i dështimit është më real se ai i përparimit të shoqërisë.
Atë që duhet ta mbajmë në mend është se asnjë nga shtetet e zhvilluara, që nga Japonia e deri në Amerikë, nuk kanë ardhur në këtë nivel të lakmueshëm pa e rregulluar arsimin.